* Nhận diện câu chuyện:
+ Người kể chuyện là nhân vật Tôi. Điểm nhìn từ bên trong.
+ Nhân vật Tôi nhớ lại kỷ niệm buồn, gắn với những mất mát và bí ẩn của đời mình
+ Sự kiện: Trong hoàn cảnh hiểm nguy, giữa mong manh sống chết, nhưng khi nghe tiếng kêu cứu từ dưới sông, nhân vật Tôi vẫn chìa tay ra cứu người đàn bà và đứa con của bà nhưng không thể được. Không may cành đa rung chuyển, vợ của nhân vật Tôi đánh rơi đứa con xuống nước, chị phóng luôn xuống nước tìm con.
+ Nhân vật Tôi lao xuống nước và cứu được con lên. Khi nhận lại đứa con trai của mình thì nhận ra đó không phải con mình, mà là con gái của người đàn bà kia.
+ Nhiều năm trôi qua, nhưng bí mật kia thì “Tôi” không cho con gái biết, cũng không ai hay, chỉ có dòng sông biết; thời gian trôi nhưng nỗi đau thì khôn nguôi bởi đó là nỗi đau không nói được thành lời.
* Chủ đề của câu chuyện:
- Câu chuyện về bí ẩn của cuộc đời người kể chuyện xưng tôi gắn với làn nước. Trong nước lũ, nhân vật Tôi tưởng cứu được con mình nhưng thực tế đứa bé ông cứu là con gái người đàn bà bị lũ cuốn. Và ông quyết định giữ bí mật ấy suốt đời và mang theo nỗi đau không nguôi được theo năm tháng. Từ đó nhà văn đặt ra vấn đề trong cuộc sống, nhiều khi con người phải đối mặt với sự lựa chọn khó khăn mà quyết định nào cũng dằn vặt, khổ đau.
* Phân tích đánh giá nhân vật Tôi và rút ra bài học có ý nghĩa với cuộc sống.
- Qua câu chuyện, nhân vật tôi hiện lên là con người có hoàn cảnh éo le, khó có thể giải thoát, luôn phải sống trong sự dày vò bởi sự lựa chọn nào cũng mang đến sự xót đau.
- Qua đó nhân vật tôi cũng thể hiện là người hết lòng yêu thương vợ con, không quản ngại sinh mệnh của bản thân để cứu vợ con. Tình yêu thương thể hiện rõ trong sự xót đau mất vợ con không nguôi theo năm tháng.
- Với con người trong cảnh ngộ nguy nan: nhân vật tôi là người dũng cảm, giàu tình yêu thương, sẻ chia, nhân hậu. Đây là những phẩm chất đáng quý mà bản thân mỗi con người cần phải học tập. Bởi lẽ trong đời sống của mỗi con người có những bí mật, những điều bí ẩn khó nói, hoặc không thể nói ra, hoặc khi nói ra mọi sự sẽ tồi tệ hơn với bản thân và mọi người.
- Sự lựa chọn giữ hay tiết lộ những bí mật quan trọng có thể liên quan tới cuộc sống của bản thân và nhiều người; lựa chọn bản thân ôm nỗi đau cho người khác cuộc sống tốt đẹp hay tự giải thoát cho mình khỏi những bí ẩn giằng xé, đau xót; tức sống cho mình hay cho người khác.
- Trong những tình huống nguy nan, ranh giới sống chết chỉ như sợi tóc, con người vẫn có thể sống yêu thương, đùm bọc, sẻ chia, thậm chí hy sinh cả sinh mạng cho người khác, cao thượng, anh dũng, nhân hậu.
- Trong cuộc sống vô tận, thời gian có thể xoá nhoà đi nhiều thứ song có những nỗi đau, mất mát còn đọng mãi, không thể nguôi yên. Hành động cao cả, tình thương và đức hy sinh đôi khi khiến người ta vẫn phải chịu ám ảnh, xót xa, day dứt vì những mất mát từ hành động ấy.
* Nhận xét đánh giá nghệ thuật của tác phẩm:
- Cốt truyện nhiều biến cố bất ngờ, tình huống éo le, thử thách, việc đảo trật tự thời gian khiến các sự kiện được đồng hiện, đem đến cái nhìn toàn diện.
- Nghệ thuật trần thuật từ người kể chuyện ở ngôi thứ nhất, với điểm nhìn từ bên trong đã giúp độc giả đi sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật, khiến tác phẩm trở nên chân thực, giàu chất trữ tình.
- Nghệ thuật phân tích tâm lý nhân vật sâu sắc, kết hợp các yếu tố tự sự, miêu tả… bộc lộ rõ chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.
- Chi tiết nghệ thuật đặc sắc, giàu sức gợi, đem đến nhiều cảm xúc đặc biệt là các chi tiết lặp lại ở phần mở đầu và kết thúc tác phẩm.