Soạn bài Dương phụ hành trang 107, 108, 109 sách Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 11 bài 4.

- Các chi tiết miêu tả người thiếu phụ phương Tây: áo trắng phau, tựa vào vai chồng, kéo chồng thì thầm nói, tay cầm một cốc sữa, nũng nịu đòi chồng đỡ dậy.

- Hình ảnh một người phụ nữ phương Tây trong trang phục trắng như tuyết, toát lên vẻ đẹp dịu dàng và thanh khiết, mang theo một chút huyền bí, thực sự là một tượng đài của sự nữ tính và hạnh phúc. Trong bức tranh này, sự ấm áp và hạnh phúc không thể phủ nhận, tạo nên một cảm giác yên bình và an lành. Tuy nhiên, xét về ngữ cảnh lịch sử và văn hóa, hình ảnh này đồng thời đặt ra nhiều câu hỏi về vai trò và quyền lợi của phụ nữ trong xã hội. Việc người phụ nữ chỉnh sửa áo cho chồng, cầm sữa, yêu cầu anh ấy giúp đỡ, thể hiện sự nũng nịu và mong muốn được chăm sóc, là một phản ánh của sự phân chia công việc theo giới tính và các quy chuẩn về vai trò gia đình trong quá khứ. Đặc biệt, nhìn từ góc độ phương Đông, hình ảnh này có thể gợi lại ký ức về cuộc sống của phụ nữ, nơi họ thường phải chịu sự khó khăn và bị thiệt thòi do áp lực xã hội và tư tưởng phong kiến. Qua việc phản ánh những đặc điểm này, tác giả khơi dậy một cảm giác sâu lắng về sự phân biệt giới tính và những khó khăn mà phụ nữ phải đối mặt, cũng như sự thiếu công bằng trong xã hội. Tóm lại, hình ảnh này không chỉ là một bức tranh về hạnh phúc gia đình mà còn là một cái nhìn sâu sắc vào vai trò và địa vị của phụ nữ trong xã hội, đặc biệt là trong bối cảnh lịch sử và văn hóa phương Đông.

Câu 4 (trang 109 Dương phụ hành kết nối  Ngữ văn 11 Tập 1): Hình ảnh người thiếu phụ phương Tây trong bài thơ được tái hiện qua cái nhìn của một nhà Nho đồng thời cũng là một nhà thơ phương Đông. Hãy phân tích những cảm xúc, thái độ được tác giả bộc lộ từ các điểm nhìn đó.

Trả lời:

Cảm xúc, thái độ của tác giả khi nhìn thấy cảnh tượng:

- “Thiếu phụ Tây dương áo trắng phau”

=> Câu thơ phần nào cho thấy sự phóng túng, sa hoa trong cách ăn mặc của người phương Tây khiến tác giả có phần lạ lẫm

- “Tựa vai chồng dưới bóng trăng thâu/ Ngó thuyền Nam thấy đèn le lói/ Kéo áo, rì rầm nói với nhau”
=> Hình ảnh người thiếu phụ tựa vai chồng một cách âu yếm, hạnh phúc khiến tác giả có chút ghen tị khi nhìn lại hoàn cảnh của mình. 

- “Hững hờ cốc sữa biếng cầm tay/ Gió bể, đêm sương, thổi lạnh thay!”

 Khung cảnh ban đêm tĩnh lặng, gió lạnh khiến nỗi buồn của tác giả càng dâng trào 

- “Uốn éo đòi chồng nâng đỡ dậy,”

=> Người thiếu phụ tiếp tục làm nũng chồng khiến tác giả càng thêm buồn vì tình cảnh lẻ loi, cô độc nơi đất khách quê người của mình

- “ Biết đâu nỗi khách biệt ly này.”

=> Nỗi buồn, cô đơn của tác giả được đẩy lên cao trào và thốt ra thành lời, tác giả thương thay cho thân phận đất khách quê hương và tình cảnh lẻ loi, cô độc của mình. 

Câu 5 (trang 109 Dương phụ hành kết nối  Ngữ văn 11 Tập 1): Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong câu thơ kết và những ý tứ được mở ra từ câu thơ này?

Trả lời:

 Nỗi nhớ khi xa quê, xa gia đình. Bên cạnh đó, câu thơ còn thể hiện tính nhân văn, một góc nhìn mới rất hiện đại, ông như được mở mang đầu óc sau chuyến đi đó.

Câu 6 (trang 109 Dương phụ hành kết nối  Ngữ văn 11 Tập 1): Đọc bài thơ, bạn cảm nhận được điều gì về tư tưởng, tâm hồn tác giả?

Trả lời:
Tác giả thể hiện một tư tưởng hiện đại và sáng tạo trong tác phẩm của mình. Tác giả đề cao sự yêu thương và quan tâm đối với phụ nữ trong xã hội hiện đại, cho rằng họ cũng cần quyền được nũng nịu và chăm sóc, không giống như tình hình của phụ nữ phương Đông, mà tác giả coi là phải đối mặt với khó khăn và bất công. Tác giả thông qua câu chuyện này thể hiện tâm hồn sâu sắc và đầy nhân văn. Tác giả có khát khao xây dựng một gia đình ấm áp và hạnh phúc, và trải qua chuyến đi này, tác giả đã được mở rộng góc nhìn và thấy rằng có nhiều cách tiếp cận hiện đại hơn cho cuộc sống và tình yêu. Tuy nhiên, tác giả cũng thể hiện một tâm trạng phức tạp, chứa đựng sự cô đơn và nỗi buồn của một người, và cảm thấy ghen tị và ngưỡng mộ với những mảng hạnh phúc và tình yêu trong cuộc sống của người khác.

Kết nối đọc - viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày điều kiện bạn thấy tâm đắc nhất ở bài thơ Dương phụ hành.

Bài thơ "Dương Phụ Hành" của Cao Bá Quát thực sự là một tác phẩm đặc biệt với khả năng quan sát tinh tế và miêu tả tinh thần sâu sắc. Tác giả không chỉ đơn thuần diễn tả hình ảnh của người phụ nữ phương Tây một cách đẹp đẽ và mới lạ, mà còn truyền đạt được sự đồng cảm và tán thưởng đối với nét đẹp và tinh thần tự do của cô. Việc tận dụng cơ hội trong chuyến công cán tại Indonesia để thu thập ghi chú và quan sát kỹ lưỡng đã cho tác giả cơ sở để tạo ra một tác phẩm độc đáo. Sự đồng cảm và tán thưởng của tác giả không chỉ là một sự chiêm nghiệm cá nhân mà còn là một lời khen ngợi tinh thần và vẻ đẹp mới mẻ của người phụ nữ phương Tây. Trong bối cảnh xã hội phong kiến Việt Nam thời đó, nơi mà những quan điểm bảo thủ và cực đoan thường chiếm ưu thế, việc tán thưởng và đồng tình với một hình ảnh đầy sức sáng tạo và tự do như vậy đã làm cho bài thơ trở nên hiện đại và phóng khoáng hơn. Cao Bá Quát đã mạnh dạn mang đến cho độc giả một góc nhìn mới và phong phú về tình yêu và tương tác giữa các giới tính, đó là một đóng góp quan trọng cho văn học Việt Nam.